Z definicji, taniec jest to układ rytmicznych ruchów ciała, powstających spontanicznie pod wpływem bodźców emocjonalnych lub świadomie wyrażających pewne stany psychiczne, skoordynowanych zazwyczaj ze zrytmizowaną muzyką lub tylko elementem rytmicznym. Ruchy te mają wartość estetyczną i symboliczną, i są w danej kulturze uznawane za taniec przez wykonawców i odbiorców. Tańce mogą być podzielone i opisane ze względu na rodzaj choreografii, rodzaj ruchów lub historyczne pochodzenie.
- Taniec jako forma obrzędowa
- Taniec rytualny
Taniec rytualny – taniec stanowiący element obrzędów i praktyk kultowych. Znana już od okresu paleolitu, przetrwała do czasów dzisiejszych. Występuje w wielu kulturach, ale szczególnie ważną rolę zajmuje w religiach kultur pierwotnych.
- Taniec wojenny
Jest to taniec z elementami imitacji walki, zwykle w odniesieniu do społeczeństw plemion wojowniczych, gdzie taniec ten był połączony z wojnami plemiennymi. W różnych kulturach taniec wojenny może być wykonywany w różnych celach, takich jak zwiększenie agresji wojowników przed walką lub demonstracja przed przeciwnikiem własnej siły i umiejętności. Wiele odmian tańca wojennego może wykorzystywać muzykę, przede wszystkim silne rytmy perkusyjne.
- Taniec w Biblii
W Starym Testamencie opisano kilka zastosowań tańca, najczęściej jednoznacznie pozytywnych. Na taniec, według mędrców biblijnych, przeznaczony był odpowiedni czas:
Jest czas płaczu i czas śmiechu, czas żałoby i czas radosnego tańca (Księga Koheleta; tłum. BWP)
Pierwszy taniec (pląsy) opisano w Wj (15 rozdział) tzw. Kantyk Mojżesza, kiedy Izraelici na chwałę Jahwe, który zgładził Egipcjan w Morzu Czerwonym, wtedy Miriam prorokini zaśpiewała pieśń na chwałę Boga, a wszystkie kobiety tańczyły przy uderzaniach tamburynów.
Dziękczynienie i radość taniec wyrażał podczas pochodów wojowników powracających ze zwycięskich bitew, również tańcem witały ich kobiety (Sdz 11:34; 1Sm 18:6, 7; 21:11; 29:5). Tańczono przy uroczystościach triumfalnych i świętach publicznych - począwszy od starego święta żniw w Szilo w czasach Sędziów. Psalmy (np. 149 i 150) wzywały do chwalenia Jahwe na instrumentach i w pieśniach połączonych z tańcami.
- Taniec jako forma spektaklu
- Musical
forma teatralna, łącząca muzykę, piosenki, dialogi i taniec. Ładunek emocjonalny dzieła – humor, patos, miłość, gniew – podobnie jak sama opowieść, jest wyrażany poprzez słowa, muzykę, ruch i aspekty techniczne przedstawienia, tworząc jedną, spójną całość. Od początków XX wieku produkcje teatru muzycznego są nazywane po prostu „musicalami”. Wcześniejszą podobną do musicalu formą widowiska była extravaganza.
Musicale są wykonywane na całym świecie. Mogą być wystawiane na wielkich scenach, jak wysokobudżetowe produkcje teatrów na West Endzie w Londynie czy Broadwayu w Nowym Jorku lub w mniejszych teatrach awangardowych, na Off-Broadwayu lub jako produkcje lokalne, wyjazdowe, w amatorskich grupach szkolnych, teatrach i innych przestrzeniach wykonawczych.
- Balet
Balet powstał z renesansowych maskarad karnawałowych i z triumfów, popularnych we Włoszech, które przerodziły się w widowiska dworskie, złożone z recytacji, śpiewu, muzyki, pantomimy i tańca. Od początku XV w. krystalizował się specyficzny styl włoski, a jego najwybitniejszym przedstawicielem jest Domenico da Piacenza i jego dwaj uczniowie: Antonio Cornazzano i Guglielmo Ebreo. Ten ostatni wydał Rozprawę o sztuce tańca. W 1489 roku w Tortonie odbył się ślub księcia Mediolanu, Galeazzo Viscontiego z Izabellą Aragońską. Z tej okazji Bergonzio di Botta przygotował dla dworu uroczyste interludium oparte na temacie wyprawy Jazona i Argonautów po złote runo. Można uznać to przedstawienie za pierwsze widowisko baletowe.
- Kabaret
Kabaret – w Polsce to forma rozrywki, przedstawienie przed publicznością, zwykle na żywo, mająca charakter satyryczny. Składa się ze skeczów sytuacyjnych, monologów, stand-up, piosenek, satyry politycznej, tworzonych i wystawianych przez kilkuosobowe grupy satyryków, komików, aktorów i artystów.
Natomiast na świecie, kabaret to forma frywolnej rozrywki z muzyką, piosenkami, tańcem, skierowana głównie do mężczyzn, z udziałem roznegliżowanych kobiet. Miejscem występów kabaretu, prócz siedziby, może być pub, kasyno, restauracja lub klub nocny posiadający scenę. Publiczność w trakcie spektaklu kabaretowego zwykle spożywa kolacje lub przynajmniej ma napoje, rzadziej tańczy, ale z reguły zasiada przy stołach, a nie na widowni.
- Taniec jako rozrywka
- Taniec dworski
forma tańca, która ukształtowała się pod koniec średniowiecza i była popularna do XVIII w. na najbogatszych dworach europejskich, wśród koronowanych głów, najwyższej arystokracji i dworzan. Największym powodzeniem cieszył się na dworach włoskich, francuskich i angielskich. Kiedy rozrywce tego typu zaczęto poświęcać coraz więcej czasu, powstał nowy zawód organizatora zabaw, prototyp choreografa.
Tańce dworskie są zaliczane do tańców historycznych. Niektóre z nich wywodzą się z tańców ludowych. Pierwszym znanym z nazwiska twórcą tańców dworskich był Domenico da Piacenza. Z czasem taniec dworski przerodził się w taniec salonowy.
- Taniec ludowy
Taniec ludowy jest wytworem kultury ludowej danego kraju. Stał się określeniem dotyczącym nie tylko samego sposobu poruszania się, ale również tradycyjnej muzyki, a dokładnie utworów komponowanych specjalnie z myślą o konkretnym rodzaju tańca. Wiążą się z tym także obyczaje poszczególnych regionów obejmujące między innymi barwne stroje, przeznaczone między innymi do tańca oraz ludowe pieśni powiązane z licznymi ceremoniałami jak też regionalne instrumenty. Każdy taniec ludowy zaliczany jest do dziedzictwa kulturowego danego kraju.
- Taniec współczesny
Taniec współczesny – taniec oparty na idei baletu, pozbawiony jednak jego sztywnych zasad, w szczególności kładzie nacisk na pokazanie emocji tancerza, który tańcząc układ, stara się opowiedzieć odbiorcy pewną historię poprzez ruchy charakterystyczne dla rodzaju tej opowieści. Taniec współczesny jest bardzo luźną formą tańca, to znaczy, że nie ma ograniczeń tak, jak w balecie, co do ustawienia ciała – tutaj tancerz ma ogromną dowolność w kreowaniu ruchu, wykorzystywany jest tu ciężar ciała, grawitacja, oddech, swingi itp. W latach 70. XX wieku za sprawą Piny Bausch powstał teatr tańca, opierający się na technice tańca współczesnego.
Taniec współczesny powstał na przełomie XIX i XX wieku jako odłam baletu, w którym jednak zabrakło sztywnych reguł tańca klasycznego. Jego korzenie sięgają Europy, a od ok. 1930 roku opanował także Stany Zjednoczone. Wczesny taniec współczesny był miniaturką solowych bardzo skompresowanych efektów – było to całkowitym przeciwieństwem XIX-wiecznych koncertów baletowych.